Antik Dünyanın Tek Mega Kenti: Efes

Dünya Mirası Listesi'nde yer alan ve benzersiz özellikler barındıran Efes Antik Kenti, ziyaretçilerini binlerce yıl geriye götürüyor. Her yıl yaklaşık 1,5 milyon kişinin ziyaret ettiği Efes (Ephesus), antik dönemin en önemli merkezlerinden biri. Günümüzde Efes, Ayasuluk Tepesi, Çukuriçi Höyük, St. John Bazilikası, Selçuk Kalesi, İsa Bey Camii, İsa Bey Hamamı, Artemision, Efes Antik Kenti ve Meryem Ana Evi olmak üzere dört merkezden oluşuyor.

İzmir'in Selçuk ilçesi sınırları içinde yer alan Efes'in kuruluşu tarih öncesi döneme dayanıyor. Efes, Helenistik, Roma, Doğu Roma, Beylikler ve Osmanlı dönemleri boyunca 9 bin yıl aralıksız yerleşim görmüş önemli bir liman kenti. Efes ayrıca tüm bu dönemlerde ve kültürel ve ticari bir merkez kabul edilmiştir.

ÜSTÜN MİMARİ ÖRNEKLER BARINDIRIYOR

Efes Antik Kenti, Helenistik ve Roma Döneminin üstün mimarlık, kentleşme ve dini tarihine ışık tutan birçok simgeyi barındırıyor. Efes, bu özelliklerinin yanısıra, antik dönemin yedi harikasından biri olarak ünlenen Artemision, 431'de Ekümenik Konsülün gerçekleştiği Meryem Ana Evi, havarilerden biri olduğu iddia edilen St. John'ın mezarı üzerine inşa edilen Bazilika gibi erken hristiyanlık dönemine tanıklık eden eserleri barındırmaktadır.

DİKDÖRTGEN IZGARA PLANA SAHİP

Efes, dikdörtgen ızgara bir plana sahiptir. Kentin aşağı kısmında büyük ticaret agorası yer alırken, üst kısmında ise başlıca kamusal binalar ve dinsel anıtların bulunduğu devlet agorası yer alır.

ALTIN ÇAĞINI ROMA DÖNEMİNDE YAŞADI

Efes antik şehri altın çağını, Roma döneminde yaşadı. Özellikle Roma İmparatoru Augustus döneminde yürütülen inşaat planıyla, kentin görünümünde kökten değişim yaşandı. Milattan sonra 1. yüzyılda, Efes Limanı gelişerek, Ön Asya'nın en önemli limanlarından biri oldu. Liman caddesinin sonunda büyük tiyatro yer alır. Milattan sonra 2. yüzyılda, Roma senatörü  Julius Celsus Polemaeanus'un mezarı üzerine inşa edilmiş bir anıt olan Celsus Kitaplığı, Kuretler Caddesi'nde bulunan Yamaç Evleri, Efes'te yaşayan üst sınıfın yaşam tarzını yansıtan birer örnek.

Kentin 1,5 kilometre uzağında, Efes'in ana kült merkezi ve dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı (Artemision) bulunur.

BİN 600 HEKTAR ALANDA KURULU

Efes antik kenti, yaklaşık bin 600 hektar alanda kuruldu. Efes'in bir diğer özelliği ise çağdaş dönemler boyunca üzerine başka yapı inşa edilmeyen dünyadaki tek antik mega kent olmasıdır. Bu nedenle Efes, antik dönemdeki kent yaşamını anlamak için benzersiz bir olanak sunar.

Efes'te kazılar 100 yıldan fazla bir süredir devam ediyor. Kazılar sayesinde bir yandan Efes tarihine ışık tutulurken, diğer yandan kazılar sonucu açığa çıkarılan önemli yapı ve anıtlar restore edilerek ayağa kaldırılıyor.

Her yıl 1,5 milyon yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilen Efes'e giriş ücreti 40 lira. İçinde birçok önemli eseri barındıran Efes Müzesi ise 10 lira ödenerek gezilebiliyor.